Ciąża i pierwsze miesiące życia

 

Dzień 1 - Owulacja

Długość ciąży, a tym samym dzień przyjścia na świat szczeniąt, jest uzależniony od daty owulacji nazywanej DNIEM O. W rzeczywistości występuje zawsze niepewność co do ścisłego określenia dnia owulacji. Precyzyjne ustalenie tego dnia bez monitoringu rui przez lekarza weterynarii jest trudne.

Dzień 2 - Krycie

Akceptacja samca najczęściej oznacza, że poziom hormonów w organizmie suki osiągnął poziom konieczny do owulacji, a krycie w tym czasie może być skuteczne. Nie należy jednak polegać tylko na takim wskaźniku, ponieważ wiele suk przejawia odruch akceptacji samca zdecydowanie zbyt wcześnie, lub za późno, aby mogło dojść do zapłodnienia.

Akt krycia poprzedza faza poznawania się i obwąchiwania, ale niekiedy od razu dochodzi do kopulacji. Czasem samiec podejmuje kilka prób, zanim dojdzie do wspięcia się na sukę, zwłaszcza jeśli partnerzy są niedoświadczeni. Po wprowadzeniu prącia następuje odruchowy skurcz zwieracza pochwy suki, powodujący „przytrzymywanie” prącia samca, aż do zakończenia kopulacji (około 15 - 30 minut), co określa się mianem skleszczenia. Pies często obraca się wtedy o 180°, ustawiając się bokiem lub tyłem do suki.

Ważne jest, aby absolutnie nie próbować rozdzielać psów na tym etapie, ponieważ może to spowodować uszkodzenie ciała i silny krwotok.

Krycie można powtórzyć dwa dni później

Odbycie kopulacji niekoniecznie oznacza, że doszło do zapłodnienia. Krycie mogło nastąpić zbyt wcześnie w stosunku do owulacji i komórka jajowa nie jest jeszcze dojrzała. Plemniki przeżywają około 7 dni w macicy, a więc do zapłodnienia może dojść nawet w kilka dni po kryciu. Często zaleca się powtórzenie krycia po dwóch dniach.

UWAGA: jeśli suka zostanie pokryta przez kilka psów, może urodzić szczenięta po różnych ojcach.

Dzień 4 - Zapłodnienie

Ciąża rozpoczyna się, kiedy komórka jajowa zostaje zapłodniona przez plemniki. W wyniku zapłodnienia powstaje zarodek, który połowę materiału genetycznego zawdzięcza ojcu, a połowę matce.
Komórki zarodka ulegają podziałom: do 35 dnia ciąży wykształcają się wszystkie organy i powstaje płód. Przez resztę ciąży płody rosną i dojrzewają, aby pod koniec ciąży stać się w pełni ukształtowanymi szczeniętami, gotowymi do przyjścia na świat.

Dzień 7 - Zarodki przemieszczają się w płynie macicy

Pod koniec pierwszego tygodnia po zapłodnieniu, zarodki migrują z trzonu do rogów macicy, swobodnie przemieszczając się w płynie macicy.

Dzień 16 - Zarodki zagnieżdżają się w macicy

Dzień 22 - Rozwój zarodka

Dzień 25 - Potwierdzenie ciąży przez lekarza weterynarii

• Podczas ciąży nie wolno suce podawać żadnych leków bez konsultacji z prowadzącym lekarzem weterynarii.
• Na początku ciąży może u suki pojawić się lekki spadek apetytu, co jest zjawiskiem normalnym.
• Zmiany towarzyszące ciąży pojawiają się stosunkowo późno i można je zaobserwować również u suk niebędących w ciąży, w związku ze zjawiskiem tzw. ciąży urojonej.

Dzień 32 - Rozwój zarodka

Dzień 35 - Rozdzielenie palców. Zarodek staje się płodem.

Dzień 40 - Rozwój płodu

 

Dzień 45 - Powstaje sierść i kostnieje szkielet

Przygotuj miejsce do porodu dla suki

Dzień 50 - Płody są już widoczne na zdjęciu rentgenowskim

Dzień 53 - Przygotowanie do porodu

Dzień 54 - Laktacja

Dzień 55 - Płody reagują już na dotyk

Dzień 58 - Suka zaczyna szukać miejsca do porodu

Dzień 1 Cztery pierwotne odruchy szczeniąt 

Nowo narodzone szczenięta są ślepe i głuche natomiast mają dobrze rozwinięty zmysł węchu i dotyku, dzięki czemu szybko odnajdują sutek matki i rozpoczynają ssanie. Chociaż układ nerwowy będzie się jeszcze intensywnie rozwijał, to u noworodków można zaobserwować kilka pierwotnych odruchów:

• odruch podążania za ciepłem: powoduje przyleganie szczeniąt do najcieplejszych części ciała matki,
• odruch ssania: natychmiastowa umiejętność ssania sutka,
• odruch kroczowy: wywoływany symulowaniem (wylizywanie przez sukę) okolicy pod ogonem, umożliwia u osesków wydalanie moczu i kału,
• odruch bezwładności: chwycone przez matkę w okolicy karku szczenię zamiera w bezruchu, pozwalając się przenosić.

Należy pamiętać, że noworodki nie mają jeszcze wykształconych mechanizmów termoregulacji.
Dlatego temperatura pomieszczenia gdzie przebywają szczenięta w pierwszym tygodniu ich życia musi wynosić 30°C. Temperatura otoczenia może być stopniowo obniżana aż do 25°C w czwartym tygodniu. Dla noworodków można zainstalować specjalny promiennik ciepła w postaci lampy. Powietrze nie powinno być suche dlatego w pomieszczeniu dobrze jest umieścić duże naczynie z wodą. Prawidłowa temperatura rektalna szczenięcia po porodzie : 35.5°C ±0.5°C

Noworodki są ślepe i głuche
Szczenięta rodzą się ślepe i głuche, natomiast mają dobrze rozwinięty zmysł węchu i dotyku, dzięki czemu szybko odnajdują sutek matki i zaczynają ssać. Obserwacje szczeniąt w łonie matki, prowadzone za pomocą ultrasonografu, wykazały, że w trakcie dotykania brzucha suki, płody przysuwały się do miejsca dotyku.

Kontrola mleczności suki oraz ssania u szczeniąt
Dla szczeniąt konieczne jest rozpoczęcie pobierania mleka jak najszybciej po porodzie. Gruczoł mlekowy suki tylko przez kilka godzin po porodzie wydziela siarę - pierwsze mleko, które różni się składem od później produkowanego. Siara to żółtawa, tłusta ciecz bogata w przeciwciała, która chroni szczenię w pierwszych tygodniach życia. Trzeba koniecznie zaobserwować czy każde z szczeniąt wypiło siarę.

Zdarzają się sytuacje, że suka w ogóle nie ma mleka. Można to sprawdzić chwytając koniec sutka między kciuk i palec wskazujący, delikatnie uciskając, zobaczyć czy pojawi się kropla mleka. Należy unikać przeszkadzania suce podczas karmienia, ponieważ ją to stresuje. Jednak jeśli jakieś szczenię nie potrafi odnaleźć sutka, należy mu w tym pomóc. Szczenięta zazwyczaj szybko nabierają wprawy w odnajdywaniu i ssaniu sutka. Po kilkunastu godzinach w miejsce siary pojawia się mleko.

UWAGA !
Mleko krowie w porównaniu z mlekiem suki jest zdecydowanie zbyt ubogie w energię, tłuszcze i białka, natomiast zawiera za dużo cukru - laktozy (ryzyko biegunek u szczeniąt !).
Mleko suki w porównaniu z mlekiem krowim zwiera:
- 2 razy więcej energii
- 2 razy więcej białka
- znacznie mniej laktozy

Karmiąca suka potrzebuje diety wysokobiałkowej
Zaraz po porodzie może dojść do spadku apetytu u suki, podczas gdy jej potrzeby pokarmowe gwałtownie wzrastają. Produkcja mleka jest ogromnym wysiłkiem dla organizmu i wymaga dostarczenia znacznych ilości składników pokarmowych. W tym czasie zapotrzebowanie na energię wzrasta u suki 2-4 krotnie, a zapotrzebowanie na białko 4-6 krotnie. Laktacja trwa około 6 tygodni. U psów, inaczej niż u kotów, organizm samicy w czasie ciąży nie gromadzi żadnych rezerw, które mogłyby być wykorzystane w czasie laktacji. Suka musi więc pokrywać tak wysokie zapotrzebowanie pokarmowe codziennie, bezpośrednio z pobieranego pokarmu. Karmiąca suka powinna zachować optymalną masę ciała. Jeśli zaczyna tracić na wadze, stając się wychudzona, oznacza to, że podawany pokarm jest zbyt ubogi. W takiej sytuacji należy natychmiast skonsultować się z lekarzem weterynarii.

STARTER i STARTER MOUSSE to rozwiązania żywieniowe przygotowane specjalnie dla suk w okresie laktacji. Zostały opracowane we współpracy z hodowcami. Dzięki unikalnej recepturze pobudzają produkcję mleka, zapewniając odpowiedni rozwój szczeniąt oraz dobrą kondycję suki.

Karmiąca suka produkuje w czasie całego okresu laktacji nawet 2- 3 krotnie więcej mleka niż wynosi masa jej ciała. Suka o wadze 25kg. odchowująca 6 szczeniąt w trzecim tygodniu ich życia produkuje 2 litry mleka dziennie ! Jej potrzeby energetyczne są trzykrotnie większe, niż poza okresem ciąży i laktacji.

Dzień 2 - Codziennie przyrosty masy ciała u szczeniąt

Poza pierwszym dniem życia kiedy nowonarodzone szczenię może nieco stracić na wadze ze względu na pozbywanie się pierwszego stolca lub początkowe trudności z ssaniem, szczenię codziennie powinno przybierać na wadze. Utrata masy ciała, brak lub niedostateczne dzienne przyrosty mogą być objawem odwodnienia, niedożywienia (brak mleka, nieumiejętność ssania) czy choroby. Aby mieć pewność, że szczenię przybiera na wadze, należy codziennie je ważyć i zapisywać wynik ważenia na karcie wzrostu. 

Szczenię które nie przybywa na wadze przez dwa kolejne dni powinno być od razu zbadane przez lekarza weterynarii !

Higiena poporodowa
Po porodzie trzeba skontrolować czystość legowiska, tak by nie przeszkadzać suce i szczeniętom. Kiedy szczenię skończą jeść należy usunąć zanieczyszczone posłanie i zastąpić je nowym, nie można natomiast jedynie przykryć brudnego posłania świeżym. W razie potrzeby można wilgotną gąbką delikatnie przetrzeć brzuch i sutki suki a następnie osuszyć skórę.
Ewentualnie można także przemyć podłogę wokół legowiska zimną wodą z mydłem i zdezynfekować rozcieńczonym roztworem wody utlenionej. Następnie podłogę trzeba wytrzeć do sucha. Podczas wykonywania tych czynności należy zwrócić uwagę, by zbytnio nie niepokoić suki i noworodków.

Dzień 5 - Szczenię podnosi się na przednich łapach. Rozwija się słuch

Życie szczenięcia wciąż upływa głównie na spaniu i jedzeniu, choć pojawiają się też istotne zmiany. Dotychczas tylko pełzające, szczenię może już unieść swój ciężar na przednich łapach, co usprawnia dotarcie do sutków. Szczenię rozpoznając zapach ma wyraźne preferencje wobec wybranego sutka. Nadal jeszcze nie odbiera dźwięków natomiast reaguje już na wibracje.

Dzień 10 - Otwieranie oczu

Oczy otwierają się, ale szczenięta nie widzą jeszcze dobrze. Ponieważ oczy są jeszcze bardzo wrażliwe nie należy szceniat w tym czasie fotografować z użyciem lampy błyskowej, ani eksponowac na silne światło. W tym czasie szczenięta zaczynają też słyszeć. Zmysły wzroku i słuchu staną się w pełni sprawne dopiero pod koniec 5 tygodnia życia.

Dzień 11 - Szczenię uczy się być psem

Płody w macicy nie są całkowicie odizolowane od świata zewnętrznego: reagują na dotyk przez powłoki brzuszne matki, a także odczuwają wpływ stanu emocjonalnego matki, np. stres. Jednak przychodząc na świat nie odczuwają jeszcze przynależności gatunkowej. Tego, że są psami dopiero muszą się nauczyć, a odpowiada za to mechanizm, zwany wdrukowaniem. Jest to rodzaj szybkiej, samoistnej i nie wymagającej powtarzania nauki, której efekty są niezwykle trwałe, pod warunkiem, że nastąpi w ściśle określonym czasie (tzw. okres krytyczny). W jej wyniku szczenię zaczyna identyfikować się ze swoim gatunkiem, uczy się typowych dla psów zachowań oraz sposobów komunikacji wewnątrzgatunkowej.Ten ważny moment zbiega się z intensywnym rozwojem zmysłów u szczeniąt. Szczenięta w tym stosunkowo krótkim okresie krytycznym nawiązują silną więź z matką i relacje rodzeństwem.

Szczenięta pozbawione rodzeństwa, lub co gorsza również matki, nie mogą wykształcić potrzebnych umiejętności społecznych. Z tego powodu konieczne jest zapewnienie im (najlepiej do 12 tygodnia życia) stałych kontaktów ze zrównoważonymi dorosłymi psami, od których mogą uczyć się kodu psiej komunikacji. Psy takie, wymagają też znacznie więcej uwagi ze strony opiekuna (zabawa, urozmaicanie czasu), aby zrekompensować brak aktywności jaką wykazują szczenięta w licznym miocie.

Dzień 12 - Odrobaczenie suki i szczeniąt

Nawet jeśli suka została odrobaczona przed porodem istnieje możliwość zarażenia szczeniątpasożytami wewnętrznymi za pośrednictwem mleka. Szczenięta można odrobaczać w wieku około 2 -3 tygodni. Należy stosować wyłącznie specjalne preparaty dla osesków i zawsze pod kontrolą lekarza weterynarii.

Dzień 15 - Szczenię porusza się już na czterech łapach, umie też siadać

Układ nerwowy nadal intensywnie się rozwija. Tylne kończyny są już w stanie unieść ciężar ciała szczenięcia. Pies szybko uczy się chodzić i siadać.

Dzień 20 - Pojawiają się pierwsze zęby

Szczenię rodzi się bez zębów. Dopiero około 20 dnia zaczynają wyrzynać się pierwsze zęby mleczne, które około 3 - 5 miesiąca życia zostaną zastąpione uzębieniem stałym. Zęby mleczne wypadają samoistne, ale rzadko można je zobaczyć, bo najczęściej są połykane przez szczenię. Dorosły pies ma 42 zęby stałe. W razie potrzeby lekarz weterynarii oceni czy proces wymiany zębów przebiegł prawidłowo. Prawidłowa temperatura rektalna: 36 à 38°C

Zanikanie pierwotnych odruchów
Odruch podążania za ciepłem powodujący przysuwanie się szczeniąt do najcieplejszych części ciała matki, zanika około 15 dnia życia, ponieważ wykształciły się już własne mechanizmy termoregulacji organizmu szczenięcia. Znaczenie zmysłu dotyku stopniowo zmniejsza się w zwiazku ze zwiększaniem sprawności wzroku. Zanikanie odruchów pierwotnych to objaw prawidłowego rozwoju i dojrzewania układu nerwowego, jednak w razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skontaktować się z lekarzem weterynarii. Odruchy kroczowy i ssania nadal jeszcze są prezentowane, ale ulegają stopniowemu wygaszaniu. Szczenięta powoli zaczynają się interesować pokarmem stałym, na razie podejmując próby wylizywania półpłynnej karmy.

Dzień 22 - Wprowadzanie pokarmu stałego

Zęby sieczne wyrzynają się u szczeniąt pod koniec pierwszego miesiąca, powodując u suki ból podczas ssania. Suka coraz częściej opuszcza gniazdo i coraz mniej chętnie karmi swoje potomstwo. W tym samym czasie produkcja mleka zaczyna spadać, podczas gdy potrzeby pokarmowe szczeniąt ciągle rosną. Najwyższy czas, aby rozpocząć podawanie szczeniętom innego pokarmu, dostosowanego do ich rosnących potrzeb.

Dojrzewanie układu pokarmowego coraz bardziej zwiększa zdolności trawienne szczeniąt. W okresie odsadzania organizm szczenięcia rozwija dodatkowo zdolność trawienia skrobi, jednocześnie (około 3 tygodnia życia) tracąc umiejętność trawienia cukru mlecznego (laktozy) zawartego w mleku suki.

STARTER MOUSSE i sucha karma STARTER (po rozmoczeniu do konsystencji papki) w pełni pokrywają potrzeby szczeniąt, w okresie zmiany pokarmu płynnego na stały (odsadzanie). Początkowo szczenięta wielokrotnie w ciągu dnia pobierają bardzo niewielkie ilości stałego pokarmu. Po każdym posiłku należy usunąć resztki pokarmu, a miski starannie umyć. W pozostawionych resztkach szybko namnażają się bakterie mogące powodować poważne zaburzenia trawienne u szczeniąt.

Coraz sprawniejsze chodzenie
Szczenię zaczyna już sprawnie poruszać się się na czterech łapach i zaczyna coraz śmielej eksplorować okolice gniazda. Należy zadbać, aby w otoczeniu poza gniazdem nie znajdywały się niebezpieczne dla szczeniąt przedmioty i miejsca (np. odpływy kanalizacji).

Temperatura rektalna szczenięcia wynosi: 36 - 38°C.

Dzień 25 - Okres socjalizacji trwa

Rozpoczęta około 15 dnia okres socjalizacji nadal trwa. Do 4 tygodnia życia suka i rodzeństwo odgrywają najważniejszą rolę w nauce zabawy, kontroli siły gryzienia, czy komunikacji wewnątrzgatunkowej. Od teraz, aż do 12 tygodnia (wtedy zamyka się tzw. „okno socjalizacyjne”) jest pora na poznawanie świata przez szczenię: nowe sytuacje, nowi ludzie, dźwięki, podłoża, zwierzęta.Należy zapewnić szczenięciu umiarkowaną ilość nowych, konieczniepozytywnych doznań. Właściwie prowadzona socjalizacja, najpierw przez hodowcę, potem przez nabywcę szczenięcia, znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań agresywnych lub lękowych u dorosłego psa.

Dzień 29 - Temperatura rektalna szczenięcia wynosi: 38.5°C (temperatura właściwa dorosłym psom)

Dzień 42 - Okres zwiększonych reakcji lękowych

Między 7 a 8 tygodniem życia szczenięta przechodzą okres wzmożonych reakcji lękowych. Dotychczas ufne, zaczynają zachowywać się z dużą rezerwą wobec nieznanych rzeczy. Taka zmiana zachowania jest normalnym etapem rozwoju szczenięcia, jednak należy ograniczyć w tym czasie kontakt psa z nowymi sytuacjami i osobami. Oczywiście umiarkowana socjalizacja powinna nadal trwać (nowe podłoża, przedmioty), jednak ze szczególną ostrożnością, by nie przestraszyć psa

Dzień 43 - Odporność nabyta z mlekiem matki zaczyna stopniowo zanikać

Siara – pierwsze mleko matki, bogate w przeciwciała – przez pierwsze tygodnie życia zapewnia szczenięciu ochronę przed wirusami i bakteriami obecnymi w otoczeniu. Dlatego tak ważne jest aby każde szczenie wypiło siarę. Odporność nabyta z mlekiem matki zaczyna jednak stopniowo zanikać. Między 4 a 12 tygodniem życia szczenięta wkraczają w krytyczny okres przejściowy w procesie rozwijania systemu odpornościowego. Odporność nabyta wraz z mlekiem matki wygasa, a własny układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Pełną sprawność uzyskuje około 15 tygodnia, dlatego wcześniej należy zastosować szczepienia ochronne, których dokładny program ustali lekarz weterynarii.

Podczas tego okresu układ odpornościowy wymaga wzmocnienia. Karmy STARTER iSTARTER MOUSSE od momentu odsadzania do ukończenia drugiego miesiące życia sprzyjają rozwijaniu mechanizmów obronnych organizmu szczenięcia.

Dzień 44 - Szczepienia ochronne i identyfikacja szczeniąt

Szczepienia ochronne stosowane są zapobiegawczo i mają na celu wytworzenie odporności, chroniącej organizm psa przed chorobami zakaźnymi, mogących grozić nawet śmiercią. Aby szczepienia były skuteczne powinny być przeprowadzone zgodnie ze szczegółowym kalendarzem szczepień, który zawsze ustala prowadzący lekarz weterynarii.

W Polsce wszystkie szczenięta rasowe, a więc posiadające metrykę wydaną przez Związek Kynologiczny w Polsce podlegają obowiązkowemu tatuowaniu, którego dopilnować musi hodowca. Tatuować szczenięta mogą wyłącznie osoby wyznaczone przez Związek Kynologiczny w Polsce. Psy można dodatkowo oznakować elektronicznym mikroczipem. Mikroczip wraz z paszportem są obowiązkowe dla wszystkich psów przekraczających granicę Polski.

Dzień 50  Suka coraz częściej odchodzi od szczeniąt

Suka stopniowo uniezależniała szczenięta od siebie, coraz częściej opuszczając gniazdo. Niechętnie też już karmi szczenięta, co jest to całkiem naturalne ponieważ mleko przestaje być im potrzebne. Oczywiście suka nadal zajmuje się potomstwem ucząc je potrzebnych zachowań i komunikacji społecznej.

Szczenięta ssą już sporadycznie
Proces odsadzania (przejścia z mleka na pokarm stały) powinien zakończyć się przed 7 tygodniem życia. Ssanie staje się coraz rzadsze. Najwyższa strawność diet STARTER MOUSSE oraz suchej karmy STARTER ułatwia przejście przez proces odsadzania bez problemów trawiennych.